CHUYÊN MỤC

Vào mùa khô ở Tây Nguyên, đồng bào  nơi đây luôn cầu mong những cơn mưa để cứu cánh đồng khô cằn, hồi sinh mầm sống. Đối với đồng bào J’rai thì ngoài việc thực hiện một số biện pháp đối phó với hạn hán, hàng năm người dân tiến hành nghi lễ cầu mưa nhằm cầu mong trời đất ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, đời sống đồng bào no đủ, mọi người được bình an khỏe mạnh. Lễ hội cầu mưa của người J’rai đã trở thành một phong tục, một hình thức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng độc đáo của đồng bào bản địa.
Theo quan niệm của người J’rai, khi con người sinh ra thì vạn vật cũng xuất hiện, lúc này có một vị thần ban cho những hạt nước đến mang lại sự sống cho vạn vật đó là Thần mưa - vị thần mang lại nhiều may mắn, hạnh phúc cho con người. Trong truyền thuyết của người J’rai cũng nhắc đến các vị Pơtao Apui (Vua Lửa) đã dùng thanh gươm thần để cầu mưa khi vào mùa trồng tỉa hoặc đang giữa chu kỳ canh tác mà gặp hạn hán mất mùa.
Bên cạnh đó, trong tâm niệm của người J’rai, nếu làm phật lòng các vị thần thánh thì sẽ không ban tặng nước mưa, khiến bệnh tật xuất hiện, đói rét triền miên. Chính vì vậy hàng năm người dân nơi đây vẫn duy trì tổ chức lễ cầu mưa với ước mong cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màn thuận lợi, cây cối xanh tươi, thóc lúa đầy bồ. Lễ cầu mưa của người J’rai là lễ nghi mang tính cộng đồng và hàm chứa những giá trị văn hóa độc đáo.
Lễ cầu mưa thường được diễn ra ở cộng đồng người J’rai tại một số địa phương ở phía đông nam tỉnh Gia Lai như: huyện Phú Thiện, thị xã Ayun Pa và huyện Krông Pa. Đồng bào J’rai gọi mưa là “Hơ Jan”, giọt nước trời ban “Hơ Jan” giúp cuộc sống người dân được cải thiện, giảm nhiệt trong ngày nắng oi ả, làm cho hoa màu trên nương rẫy trở nên tươi tốt, để dân làng được no cái bụng. Chính vì “Hơ Jan” giúp người J’rai có cuộc sống ấm no, nên người dân nơi đây ví hạt mưa như hạt ngọc của trời.
Cứ vào thời điểm giữa mùa khô hàng năm, làng Rbai (xã Iapiar, huyện Phú Thiện, Gia Lai) thường xảy ra hạn hán, thậm chí rất khốc liệt. Trong thời gian này, lương thực dự trữ của bà con đã gần cạn, do đó cần phải tiến hành gieo trồng vụ nông sản mới. Chính vì lẽ đó, vào trung tuần tháng 4 hàng năm, dân làng lại sốt sắng công tác chuẩn bị lễ vật để tiến hành cầu mưa.
Khấn cầu những lời bày tỏ nguyện vọng của cả cộng đồng cầu mong nhanh chóng có mưa để tiến hành gieo trỉa, một năm mưa gió thuận hòa, đủ nước cho cây lương thực, thực phẩm sinh sôi, phát triển, phục vụ nhu cầu ăn, uống hằng ngày của con người.


Trước khi diễn ra lễ chính, người dân:
Đến ngày đã định, cả làng phải tham gia vào việc dọn vệ sinh sạch sẽ trong ngoài làng, dọc con đường từ làng đến bến nước, phát quang cây cỏ dại, khơi thông lại dòng chảy của nguồn nước gần đến ngày lễ cúng chính thức.
Vào ngày tổ chức lễ chính (mơ nhum tơ pai yang adai)
Người dân từ già trẻ, gái trai… trong làng tụ hội tại nhà của Thầy cúng – nơi tiến hành nghi lễ cầu mưa. Ngay từ sáng sớm, mọi người đã có mặt tại địa điểm tổ chức buổi lễ để được già làng giao việc. Những người đàn ông lớn tuổi thì đảm nhận vót tre làm trụ đặt lễ vật cúng tế thần linh. Trai làng được giao nhiệm vụ cột các ghe rượu lễ vật và ghe rượu dân làng đem đến cho chắc chắn.
Những lễ vật không thể thiếu là 7 ghè rượu (Cheh Jbo) , một con heo đen,  và nguồn nước lấy từ sông Ayun để dâng lên thần thánh . Mọi người rôm rả trò chuyện, cùng vui vẻ hoàn thành tốt phần việc của mình.“Cầu mưa không chỉ là cầu cho có mưa, mà là cầu trời ban cho mưa gió thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, đời sống đồng bào no đủ, mọi người được bình an, khỏe mạnh”.
Lễ cúng cầu mưa nó không chỉ là mang ý nghĩa cầu mưa mà nó là sản phẩm văn hóa người Jrai , nó còn thắt chặt tình đoàn kết làng xóm và quan trọng hơn nửa nhắc nhỡ thế hệ trẻ cùng con cháu luôn ghi nhớ và giữ gìn, bản sắc tốt đẹp của dân tộc mình, làng Plei Rbai trở thành khu du lịch tâm linh tầm quốc gia./.
 
Nguồn:  xã Ia Piar
 
 
 

Thông tin liên hệ:

  • Xã Ia Peng - Huyện Phú Thiện - tỉnh Gia Lai
  • Thư địa chỉ công vụ: Iapeng.phuthien@gialai.gov.vn
  •  

Thông tin bản quyền:

Chịu trách nhiệm chính: Đ/c Chủ tịch UBND xã Ia Peng.